Lesbrief 12: Tot slot (met woordverklaring).

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, 5 mei 1945, heeft men op allerlei manieren geprobeerd de onschuldig vermoorde slachtoffers te gedenken. Meestal met behulp van een monument, een soort gedenksteen of beeldhouwwerk. Het nadeel ervan is dat mensen niet persoonlijk herdacht worden maar als groep.

 

De Duitse kunstenaar Günter Demnig wilde dat wat persoonlijker doen en hij bedacht een herdenking met hulp van kleine stenen. Hij brengt deze stenen aan op het trottoir voor de huizen van mensen die door de nazi’s zijn vermoord. De kunstenaar noemt ze “Struikelstenen”, omdat je er als het ware figuurlijk over struikelt. Wil je ze bekijken dan moet je buigen en op deze wijze bewijs je dan ook eer aan de vroegere bewoners van die huizen.

Op de stenen is een plaatje van messing (geelkoper) aangebracht met daarop de naam, de geboortedatum, de deportatiedatum en de plaats van overlijden van een slachtoffer. De stenen worden geplaatst door Demnig zelf of door een bevriend kunstenaar.

De eerste 20 stenen in Nederland werden geplaatst op 29 november 2007 in de Overijselse plaats Borne. Daarna volgde plaatsing in vele andere plaatsen in ons land.

Tot het begin van de Tweede Wereldoorlog telde Pekela verhoudingsgewijs veel joodse inwoners. Na Amsterdam en Winschoten komt Oude Pekela op de derde plaats. Een bewijs van dat grote aantal kun je nog afleiden uit het gegeven dat Oude Pekela  een eigen joodse begraafplaats heeft, die thans meer dan 300 jaar oud is. Het is daarmee de op een na oudste van onze provincie (die van Appingedam is iets ouder).

Het is dan ook niet meer dan logisch dat Pekela niet achter kan blijven bij het gedenken van haar vroegere joodse inwoners, die jarenlang deel uitmaakten van de Pekelder gemeenschap. In de loop van het jaar 2012 (waarschijnlijk in de maand juni) zal Günter Demnig de eerste stenen plaatsen in de drie Pekelder dorpen: Boven Pekela, Nieuwe Pekela en Oude Pekela.

Op een later tijdstip worden de nog resterende steentjes voor de joodse slachtoffers geplaatst alsmede een aantal Stolpersteine voor inwoners van de Pekela’s die door de Duitsers zijn omgebracht tijdens of ten gevolge van verzetsactiviteiten.

Opdrachten algemeen:

Opdracht 1:              Bezoek de joodse begraafplaats in Oude Pekela en noteer vijf dingen die je opvallen.

Opdracht 2:              Maak een tekening van iets opvallends op de joodse begraafplaats.

Opdracht 3:              Zoek met behulp van internet naar een aantal typisch joodse gebruiken.

Opdracht 4:              Maak zelf een gedicht over onderdrukking van mensen

Opdracht 5:              Maak een kort opstel over het pesten van een klasgenoot en leg uit of dit ook een vorm van discriminatie is.

Woordverklaringen. (Op alfabetische volgorde)

Deportatie                   onvrijwillig wegvoeren van mensen

Discriminatie               mensen als ongelijke behandelen: achterstellen

Gaskamer                  ruimte waar mensen werden gedood door vergassing

Interneren                   gevangen zetten

Neutraal                      onpartijdig

Racisme                     mensen slechter behandelen op grond van hun ras

Rabbijn                       gebedsvoorganger, zoals een pastoor in de katholieke kerk,

                                   of een dominee in de protestantse kerk

Synagoge                    joodse kerk